در فصلهای گرم سال، برای حفظ سلامت و بهرهوری دامها در گاوداریها، ضروری است که از یک سیستم سرمایش گاوداری مؤثر استفاده شود، زیرا دمای بالا علاوه بر ایجاد استرس گرمایی، موجب کاهش باروری، کاهش تولید شیر و افزایش بیماریهای دامی میگردد.
یکی از بهترین روشها برای کنترل دمای محیط و حفظ تعادل فیزیولوژیک دامها، استفاده از سیستم سرمایش تبخیری گاوداری میباشد.
در این مقاله تخصصی از وبسایت کولاک گستر، انواع روشهای نصب و جانمایی سیستم سرمایش تبخیری در شرایط مختلف گاوداری به صورت کاربردی و دقیق آموزش داده خواهد شد. پس تا انتها با ما همراه باشید.
چرا سیستم سرمایش گاوداری اهمیت حیاتی دارد؟
گاوهای شیری نسبت به گرما حساس تر از آن چیزی هستند که بسیاری از افراد تصور میکنند. با وجود اینکه برای انسانها دمای حدود 21 درجه سانتیگراد دمایی مطبوع و راحت محسوب میشود، همین دما در گاوهای شیری موجب استرس گرمایی میگردد.
یکی از دلایل اصلی حساسیت گاوها به گرما، تولید گرمای متابولیکی بالای بدن آنهاست؛ به عنوان مثال، یک گاو شیری در هر ساعت میتواند بیش از ۱۵۰۰ کیلوکالری گرما تولید کند، که این مسئله استفاده از سیستم سرمایش گاوداری را به یک ضرورت تبدیل میکند.
بازه دمایی ایدهآل برای گاوها بین 4 تا 20 درجه سانتیگراد است. تحقیقات نشان داده است که در صورت نبود سیستم تهویه گاوداری و سیستم خنککننده، دمای بدن گاوها پس از 20 دقیقه، 1.7 درجه سانتیگراد افزایش مییابد. در مقابل، استفاده از سیستم سرمایش گاوداری میتواند دمای بدن گاو را در همان بازه زمانی تا 1.9 درجه سانتیگراد کاهش دهد. بنابراین، فراهم نمودن یک سیستم سرمایش کارآمد، نقش بسیار مهمی در راحتی و عملکرد دامها ایفا میکند.
گاوداریهای مجهز به سیستم سرمایش تبخیری با ایجاد جریان مداوم هوا، موجب کاهش گرما، رطوبت، گرد و غبار و گازهای مضر مانند آمونیاک میشوند. سیستم سرمایش، فعالیت حشرات مزاحم را مختل کرده و کیفیت هوای محیط را افزایش میدهند. این شرایط باعث بهبود مصرف خوراک، تولید مثل، رفتارهای طبیعی و کاهش بیماریها میشود.
سرمایش عرضی گاوداری چیست و چه مزایایی دارد؟
اگر تمام دامهای خود را در یک سوله نگهداری میکنید، بهترین سیستم خنکسازی که میتوانید استفاده کنید، سیستم سرمایش عرضی است.
سرمایش عرضی گاوداری یک سیستم مکانیکی است که در آن هوا به صورت عرضی و از یک دیوار جانبی به دیوار مقابل جریان پیدا میکند. این فرآیند با کمک فنهای صنعتی، پدهای خنک کننده سلولزی و کولر صنعتی گاوداری انجام میشود.
جهت حرکت هوا بهگونهای طراحی میشود که عمود بر مسیر خوراک دهی و موازی با محل استراحت گاوها باشد.
جریان مداوم هوا از فعالیت حشراتی نظیر مگس و پشه که علاوه بر ایجاد مزاحمت برای دامها ناقل بیماری هستند، جلوگیری میکند.
یکی دیگر از مزایای این سیستم سرمایش گاوداری، پایدار ماندن دمای بدن گاوهاست که موجب میشود گاوها بیشتر دراز بکشند و بهتر استراحت کنند.
نقش ورودیهای هوا در سرمایش تبخیری گاوداری
ورودیهای هوای گاوداری شامل دو نوع پنجره اینلت هستند: پنجره اینلت بزرگتر که در بخش پایینی نصب شده و پنجره اینلت کوچکتر در قسمت بالایی قرار دارد.
در فصل تابستان، دریچه اینلت پایینی باز میشود تا هوای خنک از پایین وارد شده و مستقیماً روی بدن گاوها جریان یابد. این جریان مستقیم، اثر خنککنندگی سیستم سرمایش تبخیری گاوداری را افزایش داده و استرس گرمایی دامها را بهطور مؤثری کاهش میدهد.
در فصل زمستان، برای جلوگیری از ورود هوای سرد مستقیم، دریچه پایینی بسته شده و تنها دریچه اینلت بالایی باز میماند. این تنظیم باعث میشود هوای ورودی از ارتفاع بالاتر وارد شده و با هوای گرم داخل گاوداری ترکیب شود که از ایجاد کوران سرد و تأثیر منفی بر سلامت گاوها جلوگیری میکند.
پد کولینگ گاوداری؛ قلب سیستم سرمایش تبخیری
در فصول گرم سال استفاده از دریچههای اینلت در کنار سیستم پد کولینگ گاوداری، بسیار مؤثر است. سیستم پد کولینگ گاوداری به ویژه در مناطق گرم و خشک، نقش کلیدی در کاهش استرس گرمایی دارند. پد کولینگ گاوداری با عبور هوا از یک ماده متخلخل و مرطوب، گرمای محیط را جذب کرده و دمای هوای ورودی را کاهش میدهد. این فرآیند سرمایش تبخیری گاوداری، شرایطی راحتتر برای دامها فراهم میکند.
روشهای اصولی نصب سیستم سرمایشی در گاوداری
یکی از کارآمدترین روشهای خنکسازی، استفاده از سیستم سرمایش تبخیری گاوداری است. در ادامه در چهار مدل، نحوه استفاده از این سیستم در سالنهای مختلف گاوداری تشریح میگردد:
مدل اول: نصب سیستم سرمایش برای سالنهای گاوداری با عرض زیاد
در سالنهای گاوداری با عرض زیاد، هواکشهای صنعتی در امتداد شیب سقف و پدهای خنک کننده سلولزی در دو طرف دیوار نصب میشوند.
هواکشها هوای گرم را از میان پدهای مرطوب مکش کرده و وارد سالن میکنند. فنهای صنعتی، این هوای خنک را در کل سالن به طور یکنواخت توزیع کرده و بدن دامها را خنک میسازند. این سرمایش تبخیری گاوداری دما را تا 20 درجه کاهش میدهد و در تمام فصول سال قابل استفاده است.
نکته مهم، استفاده از هواکشهای صنعتی 140سانتیمتری با فشار استاتیک بالاست. فشار استاتیک بالا نشاندهنده توان هواکش در غلبه بر مقاومت مسیر جریان هواست.
مدل دوم: نصب سیستم سرمایش تبخیری برای سالنهای گاوداری با عرض کمتر
در سالنهایی با عرض کمتر، فنهای صنعتی در یک طرف سالن و پد خنک کننده سلولزی در طرف مقابل نصب میشوند. این مدل نصب و جانمایی سیستم سرمایش برای گاوداریهایی با 8 تا 16 ردیف گاو مناسب است.
بیشتر بخوانید: راهنمای انتخاب و خرید کولر صنعتی برای سوله و سالن های صنعتی
مدل سوم: سیستم سرمایش تبخیری برای سالنهای با عرض زیاد
این روش نصب مخصوص سالنهای بسیار عریض است. در این روش، کولر صنعتی گاوداری از نوع آکسیال در دو طرف سالن نصب شده و فنهای اگزاست صنعتی در دو طرف سقف سالن نصب میشوند. این روش برای سالنهای گاوداری بسیار عریض مناسب است. ترکیب هواکش و کولر صنعتی نسبت به سیستم پد کولینگ(فن و پد)، سرعت سرمایش بالاتر و هزینه نصب و راه اندازی پایین تری دارد. این نوع سیستم سرمایش گاوداری، برای سالنهای نیازمند سرمایش فوری، مناسب است.
مدل چهارم: سیستم سرمایش تبخیری برای سالنهای خطی کوچک
برای سالنهای کوچکتر میتوان از کولر صنعتی گاوداری و فنهای اگزاست به صورت خطی استفاده کرد. در یک طرف سالن فنهای صنعتی قرار گرفته و در طرف دیگر کولرهای آکسیال را قرار میدهیم. این چیدمان جریان هوای یکنواختی در سالن ایجاد کرده و عملکرد سرمایش گاوداری را بهبود میبخشد.
نکات مهم در تهویه و تعویض هوای سالنهای گاوداری
در فصول گرم سال، نرخ تعویض هوای پیشنهادی 40 تا 60 بار در ساعت است، و جریان هوای مورد نیاز برای هر گاو حدود 1700 تا 2500 متر مکعب بر ساعت برآورد میشود. برای مثال، یک گاوداری به ابعاد 30 در 120 متر ممکن است به 24 تا 36 هواکش صنعتی نیاز داشته باشد.
سرعت جریان هوا در سطح بدن گاوها باید بین 3.2 تا 8 کیلومتر بر ساعت حفظ شود تا خنک سازی مؤثر بدون ایجاد کوران یا استرس فراهم شود. در ماههای سرد، استفاده از فنهای مجهز به دمپر اتوماتیک از اتلاف حرارت سالن جلوگیری میکند. همچنین، با اتصال به سیستم اتوماسیون میتوان مصرف انرژی سالنهای گاوداری را بهینه نمود.
نگهداری منظم فنهای صنعتی برای حفظ عملکرد سیستم سرمایش گاوداری ضروری است. تجمع گردوغبار روی دمپرهای هواکش میتواند کارایی فنها را تا 40 درصد کاهش دهد. تمیزکاری دورهای، بررسی تسمهها، دمپرها و روغنکاری قطعات متحرک برای حفظ جریان هوای مطلوب و کاهش مصرف انرژی توصیه میشود.
نکته مهمی که در رابطه با فنهای صنعتی نیاز است بدانید این است که حتما از هواکشهای با فشار استاتیک بالا استفاده کنید. زیرا هواکشهای قدرتمند با فشار استاتیک بالا (180 پاسکال)، جریان هوای یکنواختی در طول سالن ایجاد کرده و مانع از ایجاد نقاط کور در سالن میشوند.
همچنین توصیه میشود که از هواکشهای مقاوم و باکیفیت شرکتی استفاده کنید تا در دراز مدت دچار مشکل نشوید.
نکاتی در مورد ساختار و طراحی گاوداریها
گاوداریها معمولاً با سقف کوتاه و به شکل مربع یا مستطیل طراحی میشوند. این طراحی سبب میشود که جریان هوا در کل فضا به صورت مؤثری توزیع گردد و شرایط دمایی یکنواختتری برای دامها فراهم شود.
شیب سقف گاوداریها معمولاً بین 0.5 تا 1 در 12 است، که کمتر از شیب 12.3 تا 12.4 در گاوداریهای با تهویه طبیعی است. این کاهش شیب به منظور کاهش ارتفاع کلی ساختمان و بهبود جریان هوا طراحی شده است.
جهت سازه نیز تأثیر بسزایی بر عملکرد سیستم تهویه و سرمایش در گاوداری دارد. از ساخت سالن گاوداری در مکانهایی با موانع جریان هوا مانند ساختمانها یا پوشش گیاهی متراکم اجتناب شود، زیرا این موانع جریان هوای مورد نیاز سیستم سرمایش گاوداری را مختل میکنند.
در سالن شیردوشی، فضای اختصاص یافته به هر گاو حدود 1.5 متر مربع است، که کمتر از فضای سالن اصلی (7.5 تا 11.5 مترمربع) است. این تراکم بالا نیاز به یک سیستم سرمایش کارامد در گاوداری را افزایش میدهد.
سالنهای گاوداری باید به صورتی طراحی شوند که امکان نفوذ نور طبیعی به حداقل برسد. این ویژگی به کاهش دمای داخلی کمک میکند.
جمعبندی
همانطور که مطالعه کردید، سیستم سرمایش تبخیری گاوداری روشی مؤثر و کارآمد برای مقابله با استرس گرمایی در گاوهای شیری است.
در صورت طراحی و نصب اصولی، نگهداری مناسب، انتخاب تجهیزات باکیفیت و استفاده از سیستم اتوماسیون، هزینهها بهسرعت بازگشت داده شده و راندمان گاوداری بهصورت چشمگیری افزایش مییابد.
برای دریافت مشاوره یا اطلاعات بیشتر در خصوص خرید و نصب سیستم سرمایش گاوداری، با کارشناسان کولاک گستر تماس بگیرید.
هوای شما را داریم.