در فضای بسیاری از استخرها بوی ناخوشایندی وجود دارد و اکثر ورزشکاران با مشکلاتی مثل سوزش چشمها، دشواری در تنفس مواجه هستند. علت اصلی بروز این مشکلات، عدم استفاده از سیستم تهویه مناسب و یا عدم طراحی مهندسی سیستم تهویه است.
محیط استخر به طور طبیعی رطوبت بسیار بالایی دارد که تنها از سطح آب ناشی نمیشود؛ بلکه حضور افراد، فعالیتهای فیزیکی و حتی هوای ورودی نیز به افزایش رطوبت این فضا کمک میکنند. زمانی که این رطوبت به درستی کنترل و مدیریت نشود، خطراتی مثل افزایش بخار، ایجاد بوی نامطبوع، مشکلات تنفسی برای کاربران و حتی تخریب تدریجی سازهها و سقف استخر را به دنبال دارد.
در این مقاله اختصاصی از وبلاگ کولاک گستر یزد، شما را با بهترین روش تهویه برای استخر و راهکارهای بهینه برای ایجاد محیطی سالم و ایمن در استخرتان آشنا میکنیم. پس تا انتها با همراه باشید.
تهویه سالن استخر، قلب تپندهی استخرهای سرپوشیده
اگر تجربه حضور در برخی استخرهای سرپوشیده را داشتهاید، احتمالاً با پنجرههای مهآلود، کاشیهای لغزنده، هوای سنگین و سوزش چشمها مواجه شدهاید. شاید حتی لکههای کپک و قارچ را در گوشه و کنار فضا مشاهده کرده باشید. اینها نشانههای آشکار رطوبت کنترل نشده و عدم تهویه بهینه استخر هستند. این شرایط نه تنها تجربهای ناخوشایند برای شناگران ایجاد میکنند، بلکه تهدیدی جدی برای سلامت انسان و استحکام سازه به شمار میروند.

چرا رطوبت بالا در استخرها یک مشکل اساسی است؟
بیشتر رطوبت موجود در هوای سالنهای استخر، حاصل تبخیر مداوم سطح آب است. با عدم استفاده از یک سیستم تهویه استخر مناسب، این رطوبت در فضا باقی میماند و با کاهش دما، به شکل قطرات میعان روی سطوح مختلف ظاهر میشود. این پدیده زنجیرهای از مشکلات را به دنبال دارد:
خوردگی شیمیایی: رطوبت اشباع شده با بخار آب کلردار، به مرور بر سطوح فلزی، تأسیسات برقی و اجزای ساختاری اثر منفی گذاشته و روند خوردگی را تسریع میکند. این فرآیند هزینههای نگهداری را افزایش داده، طول عمر تجهیزات را کاهش میدهد و ایمنی سازه را تضعیف میکند.
رشد کپک و قارچ: فضای مرطوب و بسته استخر، بستر مناسبی برای رشد سریع قارچها و کپکها هستند. این موجودات میکروسکوپی نه تنها ظاهر فضا را مخدوش میکنند، بلکه با آزادسازی هاگهای آلرژی زا و سمی، سلامت کاربران را به خطر میاندازند.
محیطی نامناسب: هوای سنگین، بوی تند کلر، کاهش دید و تغییرات دمایی ناخوشایند، همگی نتیجه عدم تهویه بهینه استخر هستند. این وضعیت به ویژه در ساعات پرتردد، شرایط را برای شناگران و کارکنان سخت میسازد.
7 چالش اساسی در طراحی سیستم تهویه سالن استخر

سیستم تهویه استخر باید بتواند شرایط راحتی برای شناگران، کارکنان و تماشاگران فراهم کند و همزمان کیفیت هوای مطلوب را حفظ نماید. در ادامه، هفت چالش اصلی در تهویه سالن استخر را بررسی میکنیم:
- کاربردهای مختلف استخر: نوع استفاده از استخر بر طراحی سیستم تهویه استخر تأثیر میگذارد. برای مثال، در استخرهای درمانی، دمای آب معمولاً بالای 32 درجه سانتیگراد است و دمای سالن باید پایین تر از دمای آب باشد تا کارکنان احساس راحتی کنند. در محیطهای غیر درمانی، دمای آب معمولاً بین 26.7 تا 27.8 درجه سانتیگراد نگه داشته میشود و دمای سالن چند درجه بالاتر است.
- مناطق مختلف با نیازهای تهویه متفاوت: جایگاه تماشاگران باید چند درجه خنکتر از جایگاه شناگران باشد، زیرا تماشاگران معمولاً لباس کامل پوشیدهاند. مناطق نزدیک به جکوزی به دلیل گرما و حرکت سریع آب، به تهویه متفاوتی نسبت به خود استخر نیاز دارند، زیرا این شرایط باعث آزاد شدن سریع رطوبت و مواد شیمیایی در هوا میشود.
- مواد شیمیایی در هوا و مشکلات تنفسی: مواد شیمیایی مورد استفاده برای گندزدایی آب استخر، در استخرهای سرپوشیده گارهای مضری مانند تریکلرامین (NCl₃) و تریهالومتانها (THMs) و بوی نامطبوعی ایجاد میکنند. بدون تهویه بهینه استخر، استنشاق این مواد شیمیایی باعث بروز مشکلات تنفسی، تحریک مجاری تنفسی و سوزش چشم میشود.
- تأثیر دمای خارجی: نیازهای سیستم تهویه استخر در مناطق مختلف جغرافیایی متفاوت است. در مناطق سردسیر، گرم کردن هوای استخر و رساندن آن تا 27.8 درجه سانتیگراد هزینهبر است، درحالیکه در مناطق گرمسیر، چالش بزرگ جلوگیری از گرمای بیش از حد سالنهای استخر است.
- محیط مرطوب: رطوبت در سالنهای استخر اجتناب ناپذیر است، اما باید برای سلامت کاربران و جلوگیری از رشد کپک و خوردگی کنترل شود. دریچه اینلت استخر و هواکش صنعتی استخر باید بهگونهای طراحی شوند که جریان هوای کافی برای جلوگیری از میعان روی سطوح خنک مانند پنجرهها و نورگیرها تأمین کنند.
- تغییر در میزان استفاده: استخرهای دانشگاهی یا هتلها ممکن است در برخی زمانها شلوغ و در برخی دیگر تقریباً خالی باشند. یک سیستم تهویه استخر مؤثر باید برای هر دو حالت طراحی شود تا در شرایط مختلف عملکرد مطلوبی داشته باشد.
- مصرف بالای انرژی استخرها: حفظ دمای آب، دمای هوا و کیفیت هوا در سالنهای استخر انرژی زیادی مصرف میکند. بنابراین استفاده از یک روش اصولی برای تهویه استخر تأثیر بسزایی در کاهش هزینههای انرژی دارد.
بهترین روش تهویه برای استخر چیست؟
طراحی سیستم تهویه استخر امری چالش برانگیز است و به عوامل متعددی مانند ابعاد فضای استخر، دمای آب و تعداد شناگران بستگی دارد. یکی از بهترین روشهای تهویه برای استخر، استفاده ترکیبی از هواکش صنعتی استخر و دریچه اینلت استخر است. در ادامه، با انواع روشهای جانمایی این سیستمها آشنا میشویم.
روش اول نصب سیستم تهویه استخر

در این روش، دریچه اینلت استخر در دیوارههای جانبی نزدیک به سقف قرار گرفته و هواکش صنعتی استخر (اگزاست فنها) در سقف سالن نصب میشوند. ورود هوا از طریق دریچه اینلت استخر در ارتفاع بالا باعث گردش بهتر جریان هوا در کل سالن میشود.
جریان هوای ورودی به دلیل چگالی بالاتر به سمت بالا حرکت کرده و پس از تماس با هوای گرم، به تدریج به سمت پایین رانده میشود. این فرآیند جریان گردابی ایجاد میکند که هوای راکد را جابجا کرده و تهویهای یکنواخت فراهم میآورد. نصب اگزاست فنها در سقف، با توجه به تجمع طبیعی هوای گرم و مرطوب در نقاط مرتفع، باعث تخلیه سریعتر این هوا شده و از مشکلاتی مانند خوردگی تجهیزات و آسیب به سازه جلوگیری میکند.
در فصل زمستان، این سیستم مزیت مهمی دارد. هوای سرد ورودی از دریچه اینلت استخر در لایههای بالایی سالن باقی مانده و با تماس با هوای گرم، جابجایی طبیعی ایجاد میشود. این فرایند دمای سطح استخر را افزایش داده و محیطی گرم و مطلوب برای شناگران فراهم میکند، ضمن اینکه مصرف انرژی را کاهش میدهد. برای تهویه سالنهای با عرض بیشتر از 50 متر، استفاده از این سیستم توصیه میشود.
نقش دریچههای اینلت در تهویه استخر

دریچه اینلت استخر وظیفه توزیع مناسب هوای تازه و هدایت حرکت آن را بر عهده دارد. این دریچهها میتوانند به صورت دستی یا اتوماتیک بر اساس رطوبت، دما و فشار داخل محیط تنظیم شوند. استفاده از دریچه اینلت استخر به کاهش رطوبت هوا و جابجایی هوای راکد کمک میکند، که نتیجه آن بهبود کیفیت هوای سالن است.
روش دوم نصب سیستم تهویه استخر

در این روش، سیستم تهویه استخر بهصورت یک طرفه و طولی نصب میشود. دریچه اینلت استخر در بالای یکی از دیوارهای عرضی سالن و هواکش صنعتی استخر در دیوار مقابل نصب میشوند. جریان هوای ورودی از اینلتها ابتدا به سمت بالا حرکت کرده و سپس به سمت پایین رانده میشود. این طراحی باعث حرکت مستقیم و یکنواخت هوا از یک سمت استخر به سمت دیگر شده و بخار آب و گرمای جمع شده را به طور مؤثر تخلیه میکند. بسته به ابعاد سالن، میتوان از چند هواکش صنعتی استخر برای پوشش کامل فضا استفاده کرد. این سیستم برای تهویه سالنهایی تا طول 60 متر بسیار مناسب است.
روش سوم نصب سیستم تهویه استخر

در این روش، هواکش صنعتی استخر در بخش بالایی دیوار طولی سالن و دریچه اینلت استخر در سمت مقابل نصب میشوند. توزیع و تخلیه هوا در راستای طول استخر انجام میشود، که باعث ایجاد جریان یکنواخت و حذف رطوبت و گازهای سنگین میشود. قرارگیری فنها در ارتفاع بالا راندمان تخلیه هوای گرم و مرطوب را افزایش میدهد. این نوع چینش برای سالنهای بزرگ بسیار مناسب است و میتواند بهعنوان یکی از بهترین روشهای تهویه برای استخر در نظر گرفته شود.
این سیستم تهویه مناسبی در سالنهای استخر مربعی با ابعاد تا ۳۵ در ۳۵ متر، و همچنین سالنهای طولی با عرض ۳۰ متر و طول ۱۰۰ متر به بالا ایجاد میکند.
روش چهارم نصب سیستم تهویه استخر

این روش نصب سیستم تهویه، برای سالنهای استخر بزرگ و چند منظوره مناسب است.
در این طراحی، دریچههای اینلت در دو طرف دیوار طولی سالن نصب شده و هواکشهای صنعتی روی دیوار عرضی قرار میگیرند.
این نوع نصب سیستم تهویه به خوبی رطوبت محیط را تخلیه کرده و در استخرهای وسیع، با طول بیش از 100 متر عملکرد بسیار ایدهآلی دارد.
نکات مهم استفاده از سیستم تهویه استخر
علاوه بر جانمایی صحیح، استفاده از تجهیزات مدرن و باکیفیت تأثیر بسزایی بر عملکرد سیستم تهویه استخر دارد. برای دستیابی به تهویه بهینه استخر، استفاده از هواکش صنعتی استخر با فشار استاتیک بالای 150 پاسکال توصیه میشود. به عنوان مثال، هواکشهای کولاک گستر یزد با فشار استاتیک 180 پاسکال، جریان هوای یکنواختی ایجاد کرده و از تشکیل نقاط کور در سالن جلوگیری میکنند.
با توجه به رطوبت بالای محیط استخر، هواکش صنعتی استخر باید استحکام بالایی داشته باشد. بدنه هواکشهای کولاک گستر از ورق گالوانیزه ضخیم و با دقت بالا توسط ماشین آلات سیانسی فرمدهی شدهاند، که باعث استحکام فوقالعادهی آنها شده است.
همچنین، این هواکشها به محافظ کتابی مجهز هستند که با یک پیچ باز و بسته میشود و سرویسهای دورهای مانند گریسکاری و تعویض قطعات را به آسان میتوان انجام داد.
جمعبندی
انتخاب بهترین روش تهویه برای استخر نیازمند توجه به ویژگیهای خاص هر استخر، از جمله ابعاد، دمای آب و میزان استفاده است. استفاده از سیستم تهویه استخر با ترکیب هواکش صنعتی استخر و دریچه اینلت استخر محیطی سالم، ایمن و راحت برای شناگران و کارکنان ایجاد میکند.
با رعایت نکات طراحی و استفاده از تجهیزات باکیفیت، میتوانید تهویه بهینه استخر را تضمین کرده و از مشکلات ناشی از رطوبت و آلایندههای شیمیایی جلوگیری کنید. برای اطلاعات بیشتر به صفحه تماس با ما سایت کولاک گستر یزد مراجعه کنید. هوای شما را داریم.
سوالات متداول
1. چه مشکلاتی در اثر نبود تهویه بهینه در استخر ایجاد میشود؟
مشکلاتی مانند بوی نامطبوع کلر، سوزش چشم، مشکلات تنفسی، رشد کپک و قارچ، خوردگی تجهیزات و کاهش عمر سازهها.
2. چگونه میتوان تشخیص داد که سیستم تهویه استخر نیاز به بهبود دارد؟
نشانههایی مانند مهآلود شدن پنجرهها، بوی تند کلر، لغزندگی کاشیها، رشد کپک یا احساس هوای سنگین نشان دهنده نیاز به بهبود تهویه استخر است.
3. دریچه اینلت استخر چیست و چه نقشی دارد؟
دریچه اینلت برای توزیع هوای تازه در سالن استفاده میشود و با هدایت جریان هوا، رطوبت و گازهای مضر را کاهش میدهد.
4. هواکش صنعتی استخر چه ویژگیهایی باید داشته باشد؟
باید فشار استاتیک بالا (حداقل 150 پاسکال)، بدنه مقاوم در برابر رطوبت (مانند گالوانیزه) و قابلیت سرویس آسان داشته باشد.
5. چرا فشار استاتیک بالا در هواکشهای صنعتی مهم است؟
فشار استاتیک بالا (مانند 180 پاسکال) جریان هوای یکنواخت ایجاد کرده و از تشکیل نقاط کور در سالن جلوگیری میکند.
6. چه نوع هواکش صنعتی برای استخر مناسب است؟
هواکشهای با فشار استاتیک بالا (مانند 180 پاسکال) و بدنه مقاوم در برابر رطوبت، مانند اگزاست فنهای کولاک گستر یزد.
7. آیا دریچههای اینلت باید در همه دیوارهای سالن نصب شوند؟
خیر، بسته به روش تهویه (مانند روش دوم یا سوم)، ممکن است فقط در یک یا دو دیوار نصب شوند.
8. آیا نصب سیستم تهویه نیاز به تغییرات ساختاری در استخر دارد؟
خیر، اما ممکن است نیاز به نصب کانالها یا دریچهها در دیوارها و سقف باشد.
9. آیا میتوان از فنهای خانگی بهجای هواکش صنعتی استفاده کرد؟
خیر، فنهای خانگی برای محیطهای مرطوب و بزرگ استخر مناسب نیستند و کارایی کافی ندارند.
10. آیا میتوان سیستمهای تهویه قدیمی ارتقا داد؟
بله، با جایگزینی هواکشها یا افزودن دریچههای اینلت جدید میتوان سیستم را بهبود داد.

